ARIZİ KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA TUTARI

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Gelir Vergisi Kanunu kapsamında gelir kavramının açıklaması ayrıntılı bir şekilde oluşturulmuştur. Bu kapsamda Türkiye’de kurumsal düzeyde gelir 7 maddeye ayrılmış ve bunların kapsamları ayrıntılı bir şekilde belirlenerek, iktisat biliminin gelir teorilerinden kaynak teorileri yaklaşımında sınırlı bir gelir anlayışı benimsenmiştir. Türkiye’de gelir maddelerindeki sınırların belirlenmiş olması, verginin yasal statüsü ve hukuk güvenliği yönünden oldukça büyük bir önem taşımaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu dahilinde 7 maddeye ayrılan gelir türlerinden birisi de arızi kazançlardır. Arızi kazanç, devamlılığı bulunmayan ya da ara sıra yapılan ticari veya serbest meslek faaliyetlerinden oluşan kazanç türüdür. Gelir Vergisi Kanunu’nda sınırları belirlenen arızi kazançlar kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı’na vergi ödemeleri gerçekleştirilmektedir. Türkiye’de Gelir Vergisi Kanunu’na tabi olan arızi kazançlara ilişkin istisna tutarı ise Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenmektedir.

Gelir Vergisi Kanunu dahilinde vergiye tabi olan arızi kazançlar ise;

*Arızi olarak ticari faaliyet uygulamalarından ya da bu nitelikteki uygulamalardan elde edilen kazançlar

*Ticari ve zirai işletmelerin faaliyeti ile serbest meslek faaliyetlerinin sona erdirilmesi veya terk edilmesi, henüz başlamamış olan böyle bir faaliyette herhangi bir girişimde bulunulmuş olmaması, ihale, artırma ve eksiltmelere gidilmemiş olması sayesinde elde edilen kazançlar

*Gayrimenkullerin boşaltılması ya da kiracılık hakkının başkasına devredilmesi sonucunda elde edilen tazminatlar ile kiracıya ait tesisat ve malların tahliye ve devri sırasında kiralayan ya da yeni kiracıya devrinde elde edilen kazançlar

*Arızi statüde gerçekleştirilmekte olan serbest meslek uygulamaları ile elde edilen kazançlar

*Gerçek usulde vergiye tabi olan mükelleflerin bıraktıkları işleri ile ilgili olarak sonradan elde edilen kazançlar

*Dar mükellefiyet sınıfında olan 45.madde de yazılı işler için arızi olarak yapılmasından elde edilen kazançlar şeklinde listelenmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın arızi kazançlara ilişkin istisna tutarı bilgilerini içeren tablo ise aşağıdadır.