ERTESİ GÜN HAPI

Korunmasız olarak gerçekleşmiş olan cinsel ilişkilerde gebe kalma ihtimalini ortadan kaldırmak için kullanılan ertesi gün hapı ağız yoluyla yani oral olarak alınan ilaç grubuna girer. Herhangi bir düzenli kullanım olmaksızın sadece ilişkiden sonra kullanılan hap içerdiği etken madde ile yumurtanın döllenmesine engel olmaktadır. Ayrıca döllenen yumurtanında tutunmasının önüne geçerek hamilelik oluşumunu engeller. Ertesi gün hapının etki etmesi tamamen zamana bağlıdır.

Ertesi gün hapı ilişkiden sonra ne kadar kısa sürede kullanılırsa etkisi o kadar güçlü olur. Bilinen ilişkiden sonra 24 saat içinde alınırsa gebeliği yüksek ihtimalle engeller. Progesteron ve östrojen hormonlarını berber içeren diğer haplara nazaran daha fazla güvenilir olarak kabul edilen progesteron içerikli ertesi gün hapının kullanım aşamasında önerilen doza dikkat edilerek doz aşımı yapılmamalıdır. Önerilen dozun dışında kullanıma bağlı olarak kadınlarda bazı sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Ertesi gün hapının cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemede bilinen herhangi bir etkisi yoktur.

Ertesi Gün Hapı Nedir?

Ertesi gün hapı; korunmasız olarak gerçekleşmiş olan cinsel ilişkilerde gebe kalma ihtimalini ortadan kaldırmak için kullanılan ertesi gün hapı ağız yoluyla yani oral olarak alınan ilaç grubuna girer. Planlanmamış hamileleiği engellemek için yüksek oranda başarı gösteren ertesi gün hapı eczanelerden reçetesiz olarak alınabilir. Hamileliği engellemek dışında herhangi bir etkisi yoktur Bu sebepten düzenli doğum kontrol yöntemi olarak kullanılamaz. Doğum kontrol yöntemi olan kondomların yırtılması halinde veya doğrudan korunmasız cinsel ilişkiye girildiğinde kullanılır.

Günümüzde sadece progesteron hormonu içeren ertesi gün haplarının yanı sıra progesteron ve östrojen hormonlarını birlikte içeren ve yalnızca östrojen hormonu içeren farklı ertesi gün hapları kullanılmaktadır. Yalnızca progesteron hormonu içeren haplar yumurtlamayı durdurmakta ve gebelik oluşumunu engellemektedir. İki hormonu birlikte içeren haplar hem yumurtlamayı durdurmakta hem de ceninin rahim içine yerleşmesini engellemektedir.

Nasıl ve Ne Zaman Kullanılır?

Ertesi gün haplarının adı nedeniyle korunmasız cinsel ilişkiden sonraki gün alınması gerektiği algısı oluşmaktadır. Oysaki ertesi gün hapları cinsel ilişkiden hemen sonra alındığında etkisi çok daha fazla olmaktadır. Genel olarak cinsel ilişkiden sonraki 72 saat içinde alınması gereken haplar bu zamanın ardından etki etmemektedir. İlk 24 saat içinde kullanılan haplar gebelik oluşumuna %90-%98 oranında engel olurken ilk 48 saat içinde kullanılan haplarda gebeliğin engellenme ihtimali %75’e düşmektedir. Bu nedenle, cinsel ilişkiden hemen sonra kullanıldığı takdirde gebeliğin engellenme olasılığı çok daha fazla olmaktadır.

Ertesi gün hapının kullanımında ise öncelikle mutlaka prospektüsün okunması gerekmektedir. Bunun en önemli nedeni ilaç markalarına göre kullanım şeklinin de değişmesidir. Bazı ertesi gün hapları tek doz kullanılırken bazılarının çift doz alınması gerekmektedir. Belirtilen dozdan fazla almak çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilirken dozun az olması ise hapın etki mekanizmasını düşürmektedir.

Kullanımla ilgili olarak dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de ertesi gün hapının nadiren, acil durumlarda kullanılması gerektiğidir. Bir doğum kontrol yöntemi olmayan ertesi gün hapı sürekli ya da düzenli kullanılmamalıdır.

Yan Etkileri/Zararları Nelerdir?

Korunmasız cinsel ilişkide istenmeyen gebeliği önlemede etkin sonuçlar alınmasını sağlayan ertesi gün hapının yüksek dozda ya da belirtilenlerin dışında yanlış kullanımı bazı sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Yüksek oranda progesteron hormonu içeren ilacı doz aşımıyla kullananlarda bu hormon nedeniyle yan etkiler görülmektedir. Bu yan etkiler bazı durumlarda tek dozda bile görülebilmektedir.

Ertesi günü hapının en sık görülen yan etkisi adet düzensizliğidir. Bu düzensizlik tek kullanımda bile birkaç ay boyunca sürebilmektedir. Adet düzensizliğinin yanı sıra çoğu kadında mide bulantısı ve kusma da görülmektedir. Özellikle ilaç alındıktan sonraki ilk birkaç saat içinde kusan kadınların, ilacın etkisini kaybetmesi nedeniyle aynı dozda ilacı yeniden kullanmaları gerekmektedir. Mide bulantısı, kusma ve göğüs hassasiyeti ilacın alınmasının ardından birkaç gün boyunca kendini gösterebilir.

Ertesi gün hapının tüm yan etkileri şunlardır:

• Adet düzensizliği,
• Baş ağrısı ve baş dönmesi,
• Mide bulantısı ve kusma,
• Ara kanamalar,
• Meme hassasiyeti,
• Yorgunluk ve halsizlik hissi,
• Karın bölgesinde şişkinlik,
• Karın ağrısı.

Bazı kadınlarda bu belirtilerin hepsi görülebilirken bazılarında hiçbiri ortaya çıkmamaktadır. Ayda 1 dozu aşmamak ve nadiren kullanmak ertesi gün hapının yan etkilerini azaltmakta ve hormon dengesinin bozulmasına engel olmaktadır.